پایگاه مقاومت بسیج شهدای بلسبنه

آیت‌الله شیخ «ابراهیم الزکزکی» با نام کامل «ابراهیم بن یعقوب بن علی بن تاج الدین بن حسین» ملقب به امام، فعال سیاسی و روحانی نیجریه ای در می 1953 در شهر زاریا به دنیا آمد

منابع خبری روز گذشته از یورش نیروهای ارتش نیجریه به شیعیان این کشور خبر داده و اعلام کردند که در این حمله ده ها نفر از شیعیان نیجریه به شهادت رسیده و زخمی شدند.

 

هدف این حمله کسی جز شیخ «ابراهیم الزکزکی»، رهبر شیعیان نیجریه نبود، کسی که ممکن است، برای بسیاری ناشناخته باشد.

***نیجریه، کشوری عجین با کودتاهای نظامی
نیجریه از زمان استقلال از انگلیس در اکتبر 1960 به تحولات مستمر سیاسی اش معروف شده و از آن تاریخ تاکنون بحران نیجریه هر روز بعد جدیدی به خود می گیرد.

 

اولین تحول در عرصه سیاسی نیجریه که نقطه عطفی در تاریخ این کشور به شمار می آید، سرنگونی «بنیامین نامیدی آزیکو» از قبیله «ایبو»، رهبر استقلال طلبان نیجریه در سال 1966 و به قدرت رسیدن ژنرال «جانسون آگیلی ارونسی» بود که اقداماتش منجر به سرنگونی وی 6 ماه پس از رسیدن به قدرت توسط «یعقوبو گوون»، مسیحی از قبیله «هوسا» بود که شمال نیجریه را به 3 بخش تقسیم کرد تا ایبوها به دریا و مناطق نفت خیز راه نداشته باشند.

در ادامه گوون با پیگرد ایبوها در مناطق شمالی و شرقی نیجریه 2 میلیون نفر از آنها را وادار به مهاجرت به مناطق اصلی سکونت اشان در شرق کشور کرد.

در سال 1970 ژنرال «چکومیکا اودمجوا» از قبیله ایبو، جدایی ایالت نفت خیر «بیافرا» از نیجریه را اعلام کرد، اما 3 سال بعد قیام وی سرکوب و این منطقه به نیجریه ملحق شد.
در سال 1975 گوون با کودتای «مرتلی رحمت محمد» سرنگون می شود تا او نیز سال بعد سرنگون شده و ارتش به ریاست «اولوسیگون اوباسانجو» قدرت را در دست گیرد.

نیجریه اگرچه در سال های 1979 و 1983 شاهد برگزاری دو دور انتخابات ریاست جمهوری بود و طی آن «شیخو شجاری» از قبیله هوسا به قدرت رسید، اما در آخرین سال ریاست جمهوری، «محمد بخاری» طی کودتایی وی را سرنگون و به قدرت رسید.

روند کودتاها در نیجریه تا سال 1992 ادامه داشت. در این سال حکومت «بابا نگیدا» به بهانه بیشتر بودن تعداد آرا از شمار رای دهندگان آن را لغو کرد. اگرچه سال بعد نیجریه شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی «مسعود أبیولا»، مسلم از قبیله «یوروبا» در آن بود، اما بابا نگیدا تحت فشارهای داخلی و خارجی نتایج را لغو و «ارنست شونکان» به ریاست جمهوری رسید، اما در همان سال «سانی اباشا»، وزیر دفاع بابا نگیدا حکومت وی را سرنگون کرد.

در سال 1998 اباشا از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در نیجریه خبر داد تا درپی آن «عبد السلام أبو بکر» از قبیله هوسا به قدرت برسد. سال بعد نیز «اولوسیگون اوباسانجو» در انتخابات پیروز شد.

ژانویه سال 2000 ایالت «زمفره»، در شمال نیجریه اعلام کرد که شریعت اسلامی را در تمام مناطق ایالت پیاده می‌ کند تا یک ماه بعد از آن درگیری های منطقه «کادونا» بین مسلمانان و مسیحیان آغاز شود.

پس از زمفره، در نوامبر سال 2000 ایالت «کانو»، بزرگترین ایالت شمال نیجریه و یک سال بعد ایالت های «کادونا» و «گومب» نیز از اعلام اجرای شریعت اسلامی خبر دادند.
در سال 2004 پس از قتل عام مسلمانان توسط شبه نظامیان مسیحی درگیری بین مسیحیان و مسلمانان آغاز شد تا به تبع آن مناطق نفتی «پورت هارکورت» و «دلتا» نیز شاهد درگیری هایی باشد.

در انتخابات سال 2007 «اومارو یارادوا»، از حزب دمکرات مردمی به ریاست جمهوری رسید. درگیری ها در این مدت در نیجریه ادامه داشت، به گونه ای که تنها طی درگیری های مسحیان و مسلمانان در نوامبر 2008 بیش از 200 نفر کشته شدند.

ژوئیه 2009 را باید سرآغاز درگیری های شدید «بوکو حرام» با ارتش نیجریه شمرد که صدها کشته برجا گذاشت، درپی آن ژانویه 2010 درگیری مسیحیان و مسلمانان در شهر «جوس» در شمال نیجریه بیش از 150 کشته برجا گذاشت.

***ریشه درگیری های داخلی در نیجریه
ریشه تمام درگیری های جاری در عرصه سیاسی نیجریه را باید در ساختار خاص جمعیتی این کشور ملاحظه کرد. درحالی که قبیله هوسا، بزرگترین قبلیه نیجریه در شمال این کشور ساکن است.

 

***قبیله یوربا
قبیله یوروبا، دومین قبیله بزرگ نیجریه در جنوب و قبیله ایبو نیز در شرق این کشور اقامت دارد. هریک از قبایل فوق الذکر علاوه بر اختلاف با یکدیگر، از اختلافات داخلی نیز رنج می برند. اغلب افراد قبیله یوربا مسیحی هستند و به کشاورزی و تجارت مشغولند، تاکنون «اولسیگون اوباسانجو» از این قبیله به ریاست جمهوری نیجریه رسیده است. دو قبیله یوربا و هوسا همواره در طول تاریخ نیجریه با یکدیگر درگیر بوده اند.

***قبیله ایبو
ایبو سومین قبیله بزرگ نیجریه است که در مناطق نفت خیز این کشور ساکن است. اولین رئیس جمهور نیجریه «بنیامین نامدی ازیکو» از این قبیله بود. وی در سال 1967 خواستار جدایی ایالت نفت خیز بیافرا از نیجریه برای در امان ماندن از حملات قبیله هوسا شد تا در نتیجه آن جنگ های خونینی در این کشور رخ دهد که بیش یک میلیون کشته برجا نهاد.
ایبو و هوسا از قبایل بارها علیه قبیله یوربا متحد شده اند، اتحاد قبایل در نیجریه تنها ریشه دینی ندارد، بلکه منافع سیاسی هم در آن دخیل هستند.

***قبیله هوسا
اگرچه مناطق اصلی اقامت قبیله هوسا شمال نیجریه است، اما اعضای این قبیله که یک چهارم جمعیت نیجریه را تشکیل می دهند، در مناطقی از مرکز، شرق و جنوب این کشور نیز اقامت دارند. 98 درصد افراد قبیله هوسا مسلمان هستند و به زبان عربی سخن می گویند و طریقت صوفی از جمله شاخه های قادریه و تیجانیه میان آنها مشاهده می شود و شهرهای کانو، سوکوتو، کامینا، کادونا و عبادان مهمترین مراکز سکونت اعضای این قبیله است.

***رقابت قبیله ای

ایبو و یوربا همواره هوسا را رقیب خود در عرصه سیاسی می دانند و بر این باورند، این قبیله دستگاه های حکومتی را به قبضه خود درآورده است. اغلب ترورهای سیاسی صورت گرفته در نیجریه ریشه در این اختلافات دارد.

 

البته باید به این نکته توجه داشت، حدود 350 طایفه از نژادهای مختلف با فرهنگ و زبان و آداب و رسوم خاص خویش در این کشور زندگی می کنند که می تواند، از جمله عوامل دامن زننده به اختلافات داخلی در نیجریه باشد.

آمارها نشان می دهد که 50 درصد جمعیت نیجریه مسلمان، 40 درصد مسیحی و 10 درصد دیگر پیروان ادیان دیگری هستند و مهمترین گروه ها و جماعت های اسلامی این کشور عبارتند از:

1- جماعه نصر الإسلام
حاج احمد بیلو به همراه رهبران اسلامگرای شمال نیجریه جماعت نصر الاسلام را با هدف اشاعه دین اسلام تاسیس کردند. پس از کشته شدن بیلو و پایان جنگ داخلی 1970 در ساختار این جماعت تجدید نظر شد و با متحد کردن جماعت ها و گروه های اسلامی «مجلس اعلای امور اسلامی نیجریه» را در سال 1974 تاسیس کرد.

2- مجلس اعلای امور اسلامی نیجریه
هدف این مجلس حمایت از منافع مسلمانان نیجریه متمرکز است و به همین منظور با حکومت نیجریه درباره امور اسلامی تماس دارد و تاسیس موسسات و مراکز اسلامی و آموزش زبان عربی را تشویق می کند.

3- جماعت مبارزه با بدعت و اجرای شریعت
در سال 1978 توسط «اسماعیل إدریس» تاسیس و جنبشی سلفی شمرده می شود که خواهان از بین بردن بدعت در دین است.

4- جمعیت دانشجویان مسلمان
جنبشی دانشجویی است که توسط دانشجویان شمال نیجریه تاسیس شد و خواهان اجرای تعالیم اسلامی در کشور است.

***جمعیت ها و گروه های مسیحی

 

مسیحیت پروتستان اواسط قرن 19 به ویژه در میان قبیله یوربا نفوذ کرد و به سرعت انتشار یافت، پس از آن مسیحیت کاتولیک هم وارد نیجریه شد. با این حال در این کشور کلیساهای مستقل بی شماری وجود دارد که تابع کلیساهای غربی نیست و اسقف های آنها آفریقایی هستند.

گفته شده تعداد این کلیساها به ده هزار کلیسا هم می رسد که از جمله آنها می توان به جمعیت مملکت خدا، جنبش برادران ستاره و صلیب، جنبش مولود جدید و جنبش یک شنبه برگزیده اشاره کرد.