علل سرگیجه عربستان
علل سرگیجه عربستان
1- در ابتدای دهه 1980 عربستان و متحدینش از تجاوز صدام، دیکتاتور عراق، به ایران حمایت کردند، دهها میلیارد کمک مالی به او کردند تا ایران را تجزیه کند. همه جملگی شکست خوردند، صدام رفت و ایران قدرتمندتر از همیشه باقیمانده است.
2- عربستان از 1980 تا 1990 چهار میلیارد دلار کمک مالی به گروههای وهابی افغانستان به ویژه طالبان و القاعده کرد. ایران هم متقابلا روی گروههای تاجیک و هزاره و شیعه سرمایهگذاری کرد. بعد از حادثه حمله به برجهای دو قلوی نیویورک، ایران و آمریکا با همکاری مشترک طالبان و القاعده را شکست دادند و حکومت جدید در افغانستان ایجاد کردند.
3- از 1920 به بعد، اقلیت سنی بر عراق حکومت میکرد و تبعیض نسبت به شیعه اکثریت اعمال میشد. با حمله سال 2003 آمریکا به عراق صدام ساقط شد و در طی انتخاباتی آزاد شیعه به قدرت رسید. سعودیها هم گلهمندند که آمریکا عراق را دو دستی به ایران تحویل داد.
4- بعد از 2005 عربستان مدام تلاش کرد تا آمریکا را برای حمله نظامی به ایران قانع کند و به قول پادشاه سعودی "سر مار را قطع کند"، اما آمریکا زیر بار نرفت.
5- عربستان حامی اصلی بن علی دیکتاتور فاسد تونس بود که بعد از 23 سال حکومت، در ژانویه 2011 با تظاهرات مردمی مجبور به فرار شد. این اولین باری بود که بر اثر بیداری اسلامی و قیام مردمی، رهبر یک کشور عربی ساقط شد.
6- مبارک دیکتاتور فاسد مصر 30 سال با حمایت عربستان بر مصر حکومت داشت که با 18 روز تظاهرات مردم مصر در فوریه 2011 ساقط شد.
7- بعد از سقوط دیکتاتورهای تونس و مصر، این بار عربستان برای سرکوب قیام مردمی شیعیان اکثریت ، به بحرین لشگرکشی کرد تا از حکومت اقلیت سنی حمایت کند. با وجود پنج سال اشغال نظامی، ریاض در حل بحران بحرین هم شکست خورده است.
8- از آغاز بحران سوریه، عربستان سعی کرده که آمریکا را برای حمله نظامی به سوریه قانع کند اما تلاشهایش با شکست مواجه شده است.
9- سیاست "اسد باید برود" عربستان شکست خورده است. اسد بر مسند قدرت باقی است و قدرتهای جهانی هم به این نتیچه رسیدهاند که اسد بخشی از راه حل است. رابرت مالی مسئول خاورمیانه کاخ سفید حاشیه یک یادداشت کاری اینگونه مینویسد: "به جای اینکه رژیم اسد به زور قانع شود که در مورد سرنوشت خودش مذاکره کند، وضعیت سوریه به بن بست نظامی به نفع داعش کشیده شده که نتیجه آن یک بحران بیانتها با عواقب فاجعه بار انسانی، استراتژیک و جغرافیایی شده است".
10- با روی کار آمدن دولت روحانی و بعد از دو سال مذاکره، توافق هستهای ایران و قدرتهای جهانی در جولای 2015 امضا شد. اجرای موفقیتآمیز این توافق میتواند به همکاریهای مشترک ایران و آمریکا جهت حل بحرانهای منطقه همچون سوریه و عراق و یمن کمک کند. عربستان از این توافق آشفته شد و تهدید کرد که از پاکستان بمب اتم خواهد گرفت.
11- از اوائل 2015 عربستان مدام یمن را بمباران کرده و هزاران شهروند بیگناه را قتل عام کرده بدون اینکه هیچ دستاوردی به جز تقویت داعش و القاعده در یمن داشته باشد. ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی آمریکا در توییتر خود نوشت: اکنون نگرانی این وجود دارد که یمن تبدیل به ویتنام عربستان گردد.
12- عربستان به قصد ضربه زدن به ایران، قیمت نفت را از 120 دلار به 30 دلار کاهش داده و اکنون خود دچار بحران کسری بودجه بیسابقهای شده به طوری که امسال 90 میلیارد دلار کسری بودجه خواهد داشت.
13- عربستان با بحرانهای متعدد داخلی همچون: فساد، نبود دموکراسی، تبعیض آشکار علیه اقلیت شیعه، جنگ قدرت در داخل خانواده سلطنتی و بدترین کارنامه حقوق بشری مواجه است.
14- امروز جهان به اجماع رسیده که تروریسم تکفیری همچون داعش، بزرگترین تهدید امنیت جهان است. توماس فریدمن نویسنده مشهور نیویورک تایمز نوشت:"داعش یک پدر دارد و آن هم عربستان سعودی و مجتمع صنعتی ایدیولوژیکی آن است". امروز حتی آمریکا هم به این نتیجه رسیده که عربستان منبع اصلی حامی داعش است و گروههای تروریستی است.
سید حسین موسویان استاد دانشگاه پرینستون آمریکا